ՄԱՇԿԻ ԱՐԵՎԱՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
Մաշկի չարորակ նորագոյացությունների առաջացման հիմնական պատճառներից են ուլտրմանուշակագույն ճառագայթները, հետևաբար դրանցից ճիշտ պաշտպանությունը չափազանց կարևոր է:
Մաշկի լուսազգայունության տեսակները, արևապաշտպան քսուկների SPF-գործոնի գրագետ ընտությունն ու ճիշտ կիրառումը: Մանրամասն ներկայացնում է «Սլավմեդ» բժշկական կենտրոնի մաշկաբան՝ Դավիթ Հարությունյանը:
Ըստ Թոմաս Ֆիցպատրիկի տարբերում են ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների հանդեպ մաշկի լուսազգայունության 6 տեսակ`
I լուսատեսակ (կելտական),
II լուսատեսակ (սպիտակամաշկ եվրոպական, սկանդինավյան),
III լուսատեսակ (թխամաշկ եվրոպական),
IV լուսատեսակ (միջերկրածովյան),
V լուսատեսակ (ինդոնեզական, միջին արևելյան),
VI լուսատեսակ (աֆրոամերիկյան):
Արևապաշտպան գործոնը (sun protection factor, SPF-գործոն, 2-ից մինչև 50 միավոր), այն միակ օբյեկտիվ չափանիշն է, որով տրվում է արևապաշտպան միջոցների ֆոտոպրոտեկտիվ արդյունավետության գնահատականը: SPF-գործոնը ցույց է տալիս, թե տվյալ արևապաշտպան միջոցը կիրառելու դեպքում արևի ճառագայթների, որ մասը կհասնի մաշկի մակերևույթին և քանի անգամ կմեծանա անձի` բաց արևի տակ անվտանգ մնալու ժամանակը: Օրինակ, եթե արևապաշտպան միջոցի SPF-ը 15 է, դա նշանակում է, որ արևի ճառագայթների 1/15-րդ մասն է հասնում մաշկի մակերևույթին, որը մեծացնում է, անձի, արևի տակ անվտանգ մնալու ժամանակը 15 անգամ, այսինքն, եթե տվյալ անձի մոտ արևային այրվածք պետք է առաջանար 10 րոպեում, ապա տվյալ դեպքում այն կզարգանա 150 րոպեում:
Արևապաշտպան միջոցի ընդհանուր SPF-ից բացի կարևոր է նաև UV-A-SPF-ը և UV-B-SPF-ը: Եթե արևապաշտպան միջոցի ընդհանուր SPF-ը 50+ է, սակայն այն բավարար չափով չի պաշտպանում մաշկը UV-A ճառագայթներից, ապա այն անարդյունավետ միջոց է:
| Լուսատեսակ (ֆոտոտիպ) | Հանձնարարելի SPF |
| I | 15+ |
| II | 15+ |
| III | 10-15 |
| IV | 8-15 |
| V | 8-15 |
| VI | Լուսապաշտպանության անհրաժեշտություն չունի: |
Արևապաշտպան միջոցների ճիշտ ընտրություն
Արևապաշտպան միջոցի ընտրությունը պայմանավորված է մաշկի ֆոտոտիպով: Ժամանակակից արևապաշտպան միջոցները պետք է համապատասխանեն միջազգային մի շարք ստանդարտների, արևային ագրեսիայից (հատկապես UV-A ճառագայթներից) արդյունավետ պաշտպանություն ապահովեն, լինեն անվնաս և դյուրին կիրառելի, օժտված լինեն բարձր ջրակայունությամբ, չպարունակեն քիմիական ֆիլտրեր և կոնսերվանտներ, նվազեցնեն լուսազգայունության, լուսածերացման և նեոպլաստիկ գործընթացների առաջացման ռիսկը:
Արևապաշտպան միջոցները պետք է կիրառել դիմահարդարումից հետո (հակառակ դեպքում խոնավացնող քսուկների կազմում առկա ջուրը նրանց ակտիվությունը կզրոյացնի):
Արևապաշտպան միջոցներն անհրաժեշտ է կիրառել ամեն օր, տնից դուրս գալուց առնվազն 15-20 րոպե առաջ և վերաօծել յուրաքանչյուր 2 ժամը մեկ անգամ, ինչպես նաև լողանալուց կամ քրտնելուց անմիջապես հետո:
Անհրաժեշտ է խուսափել արևի ուղիղ ճառագայթներից և գտնվել ստվերում հատկապես կեսօրին, ժամը 12-ից մինչև 16-ը ընկած ժամանակահտվածում: